Ưu đãi thuế xuất nhập khẩu là một trong những chính sách quan trọng giúp doanh nghiệp giảm chi phí, tối ưu hóa lợi nhuận và mở rộng thị trường quốc tế. Thông qua các cam kết thương mại như EVFTA, CPTPP hay ASEAN, Việt Nam đang áp dụng nhiều mức thuế suất ưu đãi đặc biệt cho hàng hóa xuất – nhập khẩu, nhưng không phải doanh nghiệp nào cũng nắm rõ điều kiện và cách áp dụng. Bài viết sau sẽ giúp bạn hiểu rõ khi nào được hưởng thuế nhập khẩu ưu đãi, cách tra biểu thuế và lưu ý để tránh sai sót dẫn đến bị truy thu hoặc xử phạt.
Ưu đãi thuế XNK là gì và tại sao doanh nghiệp cần quan tâm?
Ưu đãi thuế xuất nhập khẩu là chính sách miễn, giảm hoặc áp dụng mức thuế suất thấp hơn mức thông thường đối với hàng hóa xuất – nhập khẩu, căn cứ theo các cam kết quốc tế mà Việt Nam đã ký kết như WTO, ASEAN, EVFTA, CPTPP, RCEP…
Không đơn thuần là biện pháp giảm nghĩa vụ thuế, chính sách này còn đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy thương mại hai chiều, hỗ trợ doanh nghiệp tiết kiệm chi phí, tăng khả năng cạnh tranh về giá và mở rộng thị phần ở các thị trường quốc tế. Trên thực tế, một số dòng hàng có thể được giảm từ 5% đến 100% thuế nhập khẩu nếu đáp ứng đúng điều kiện ưu đãi, giúp doanh nghiệp tiết kiệm hàng chục đến hàng trăm triệu đồng cho mỗi lô hàng.
Việc tận dụng hiệu quả ưu đãi thuế không chỉ là cơ hội, mà còn là lợi thế chiến lược trong bối cảnh hội nhập sâu rộng như hiện nay.
Thuế suất ưu đãi đặc biệt: Khái niệm và điều kiện áp dụng
Theo Luật Thuế xuất nhập khẩu 107/2016/QH13, thuế suất ưu đãi đặc biệt là mức thuế thấp hơn mức thuế MFN, chỉ được áp dụng nếu đáp ứng đầy đủ các điều kiện sau:
-
Hàng hóa thuộc danh mục ưu đãi trong hiệp định thương mại tự do (FTA) đã ký kết.
-
Có chứng từ chứng minh xuất xứ hợp lệ (C/O) như mẫu E (Trung Quốc), EUR.1 (EU), AK (ASEAN – Hàn Quốc)… đúng hình thức và đúng lô hàng.
-
Đảm bảo vận chuyển trực tiếp từ nước xuất xứ đến Việt Nam, không bị chia nhỏ/chuyển tải sai quy định.
Nếu doanh nghiệp không đáp ứng đủ điều kiện, dù nhập từ nước có FTA vẫn không được áp mức thuế ưu đãi đặc biệt.
Các nước được hưởng thuế nhập khẩu ưu đãi với Việt Nam
Tính đến năm 2025, Việt Nam đã ký kết hơn 17 hiệp định thương mại tự do với các nước và khu vực trên thế giới. Một số đối tác có lượng hàng hóa xuất – nhập khẩu lớn được hưởng thuế suất ưu đãi đặc biệt bao gồm:
-
ASEAN (ATIGA): hàng hóa có thể giảm về 0%
-
Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản (ACFTA, AKFTA, AJCEP): áp dụng C/O mẫu E, AK, AJ
-
Liên minh châu Âu (EU): theo EVFTA, lộ trình giảm thuế nhiều mặt hàng xuống 0%
-
CPTPP: áp dụng với 10 nước như Úc, Canada, Mexico, Singapore…
Các hiệp định này giúp doanh nghiệp Việt Nam nhập nguyên liệu với thuế thấp hơn, đồng thời xuất khẩu hàng hóa dễ dàng hơn vào thị trường lớn.
Biểu thuế nhập khẩu ưu đãi 2025 và ví dụ minh họa thực tiễn
Biểu thuế nhập khẩu năm 2025 tiếp tục thể hiện rõ sự phân hóa giữa thuế MFN (tối huệ quốc) và thuế suất ưu đãi đặc biệt theo các FTA mà Việt Nam tham gia. Một số mặt hàng tiêu biểu được hưởng mức thuế ưu đãi sâu như sau:
| Mặt hàng | Mã HS | Thuế MFN (%) | Thuế ưu đãi đặc biệt (FTA) |
|---|---|---|---|
| Laptop | 8471.30 | 5% | 0% (EVFTA, CPTPP, ATIGA) |
| Ô tô con dưới 9 chỗ | 8703.21 | 70% | 50% (ASEAN), 30% (CPTPP) |
| Thép cuộn cán nguội | 7209.17 | 10% | 5% (Trung Quốc – ACFTA) |
| Dược phẩm biệt dược | 3004.90 | 0% | 0% (ưu đãi trong hầu hết các hiệp định) |
Tình huống thực tế: Một doanh nghiệp nhập khẩu laptop từ Trung Quốc, có đầy đủ C/O mẫu E hợp lệ. Thay vì phải nộp thuế theo mức MFN là 5%, doanh nghiệp được hưởng mức thuế suất 0% theo ACFTA. Với lô hàng trị giá 1 tỷ đồng, phần thuế được miễn lên đến 50 triệu đồng – một khoản tiết kiệm đáng kể giúp doanh nghiệp gia tăng lợi nhuận và cải thiện năng lực cạnh tranh trên thị trường.
Lưu ý khi áp dụng ưu đãi thuế xuất nhập khẩu
Trong quá trình thực hiện thủ tục ưu đãi thuế XNK, doanh nghiệp cần tuyệt đối cẩn trọng với các yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến tính hợp pháp và hiệu lực của mức thuế suất áp dụng.
Trước hết, việc xác định sai mã HS sẽ dẫn đến áp sai mức thuế, bị truy thu hoặc xử phạt theo quy định tại Nghị định 128/2020/NĐ-CP, gây thiệt hại tài chính đáng kể. Thứ hai, nếu doanh nghiệp không cung cấp được chứng từ xuất xứ hợp lệ (C/O) theo đúng mẫu, đúng nước và đúng lô hàng, thì dù có nhập khẩu từ quốc gia đã ký FTA với Việt Nam cũng sẽ không đủ điều kiện hưởng thuế suất ưu đãi đặc biệt.
Ngoài ra, doanh nghiệp cũng cần thường xuyên cập nhật biểu thuế nhập khẩu mới nhất do các hiệp định FTA liên tục điều chỉnh theo lộ trình cam kết. Việc không theo sát các thay đổi này dễ khiến doanh nghiệp áp dụng mức thuế cũ, bỏ lỡ ưu đãi, hoặc bị đánh giá là kê khai sai.
Cần nhấn mạnh rằng, sai sót trong áp dụng thuế ưu đãi không chỉ gây tổn thất về chi phí, mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín doanh nghiệp, đặc biệt trong bối cảnh chuỗi cung ứng toàn cầu ngày càng đòi hỏi tính chính xác và minh bạch cao.
Kết luận và khuyến nghị cho doanh nghiệp
Việc nắm rõ và áp dụng đúng chính sách ưu đãi thuế xuất nhập khẩu không chỉ giúp doanh nghiệp tiết giảm chi phí thuế, mà còn đảm bảo tính hợp pháp trong hoạt động thương mại quốc tế. Từ khâu xác định mã HS, kiểm tra điều kiện hưởng ưu đãi theo FTA đến việc lựa chọn biểu thuế phù hợp, mỗi bước đều đòi hỏi sự chính xác và am hiểu pháp lý chuyên sâu.
Trong trường hợp doanh nghiệp gặp khó khăn khi tra cứu biểu thuế, xác minh tính hợp lệ của C/O, hoặc hoàn thiện hồ sơ kê khai ưu đãi, hãy cân nhắc sử dụng dịch vụ kiểm toán của MAN. Đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm của MAN sẽ đồng hành cùng bạn trong toàn bộ quy trình xuất – nhập khẩu, đảm bảo hiệu quả và tuân thủ tối đa theo quy định hiện hành.
