Luật thuế GTGT năm 2024 đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong cải cách chính sách thuế, thay thế và cập nhật nhiều điểm từ Luật 2008. Theo Bộ Tài chính, thuế GTGT chiếm khoảng 30% tổng thu ngân sách hằng năm, cho thấy tầm ảnh hưởng sâu rộng. Những điều chỉnh trong Luật mới không chỉ mở rộng đối tượng ưu đãi thuế mà còn siết chặt quy định về khấu trừ và hoàn thuế, đảm bảo minh bạch và công bằng. Việc so sánh Luật thuế GTGT năm 2024 với Luật 2008 sẽ giúp doanh nghiệp và cá nhân nắm rõ những thay đổi cần lưu ý để kịp thời thích ứng.
Xem thêm bài viết tại: Tổng quan thuế GTGT – MAN
Xem thêm bài viết tại: Thuế GTGT là gì? Các đối tượng phải chịu thuế GTGT năm 2025
Tổng quan về Luật thuế GTGT năm 2008
Luật thuế GTGT năm 2008 được Quốc hội thông qua với mục tiêu thay thế thuế doanh thu, hướng đến cơ chế thuế hiện đại và minh bạch hơn. Luật này đã đặt nền móng quan trọng cho hệ thống thuế gián thu tại Việt Nam, với ba mức thuế suất cơ bản (0%, 5% và 10%) và quy định rõ về đối tượng nộp thuế, đối tượng không chịu thuế. Trong nhiều năm, Luật thuế GTGT năm 2008 đóng vai trò trụ cột trong việc tạo nguồn thu ổn định, chiếm khoảng 25–30% tổng thu ngân sách nhà nước.
Luật thuế GTGT năm 2008 dần bộc lộ hạn chế như phạm vi áp dụng hẹp, thuế suất cứng nhắc và thiếu quy định cho giao dịch xuyên biên giới. Để khắc phục, Luật thuế GTGT năm 2024 ra đời với nhiều điểm mới: bổ sung đối tượng ưu đãi, quy định rõ điều kiện khấu trừ – hoàn thuế và áp dụng thuế suất linh hoạt, hướng tới quản lý hiện đại và phù hợp thông lệ quốc tế.
Điểm mới nổi bật trong Luật thuế GTGT năm 2024
So với Luật thuế GTGT năm 2008, phiên bản Luật thuế GTGT năm 2024 đã có nhiều điểm sửa đổi đáng chú ý, phù hợp với bối cảnh kinh tế mới và yêu cầu quản lý thuế minh bạch hơn. Trước hết, phạm vi đối tượng không chịu thuế được mở rộng, bao gồm một số nhóm hàng hóa, dịch vụ thiết yếu nhằm giảm gánh nặng chi phí cho người dân và doanh nghiệp. Đây là thay đổi có ý nghĩa trong việc hỗ trợ tiêu dùng nội địa và khuyến khích sản xuất phát triển.
Một điểm khác biệt nổi bật nữa là việc duy trì chính sách giảm thuế suất từ 10% xuống 8% cho một số ngành hàng đến hết năm 2026. Nếu như năm 2008, mức thuế suất phổ biến chỉ tập trung ở 0%, 5% và 10% thì Luật thuế GTGT năm 2024 đã bổ sung ưu đãi này, thể hiện sự linh hoạt của chính sách thuế trong bối cảnh nền kinh tế cần được kích cầu.
Ngoài ra, Luật thuế GTGT năm 2024 cũng quy định chi tiết và chặt chẽ hơn về điều kiện khấu trừ và hoàn thuế. So với trước đây, doanh nghiệp muốn áp dụng thuế suất 0% với hàng xuất khẩu phải có đủ hợp đồng, tờ khai hải quan và chứng từ thanh toán qua ngân hàng. Điều này giúp tăng tính minh bạch, hạn chế gian lận thuế, đồng thời giảm thất thu ngân sách.
Đặc biệt, các trường hợp không được áp dụng thuế suất 0% cũng được làm rõ, như dịch vụ tái bảo hiểm, chuyển nhượng quyền sở hữu trí tuệ ra nước ngoài hoặc dịch vụ tiêu dùng trong nước. Đây là những điều chỉnh mà Luật thuế GTGT năm 2008 chưa quy định cụ thể, dẫn đến khó khăn trong thực tiễn áp dụng.
Xem thêm bài viết tại: 07 điểm mới của Luật Thuế giá trị gia tăng 2024 (áp dụng từ 01/07/2025)
Bảng so sánh Luật thuế GTGT năm 2024 và 2008
Việc so sánh giữa Luật thuế GTGT năm 2008 và Luật thuế GTGT năm 2024 có ý nghĩa quan trọng trong việc nhận diện xu hướng cải cách chính sách thuế tại Việt Nam. Qua đó, có thể thấy rõ sự điều chỉnh về cấu trúc thuế suất, phạm vi đối tượng chịu và không chịu thuế, cũng như các quy định về khấu trừ và hoàn thuế. Những thay đổi này phản ánh nỗ lực của Nhà nước trong việc vừa đảm bảo nguồn thu ngân sách, vừa thúc đẩy minh bạch và công bằng trong hệ thống thuế.
| Tiêu chí | Luật thuế GTGT năm 2008 | Luật thuế GTGT năm 2024 | Điểm thay đổi nổi bật |
| Phạm vi áp dụng | Tập trung chủ yếu vào hàng hóa, dịch vụ tiêu thụ trong nước. | Mở rộng đối tượng không chịu thuế, bao gồm một số hàng hóa, dịch vụ thiết yếu. | Giảm gánh nặng chi phí cho người dân và doanh nghiệp. |
| Thuế suất phổ biến | 0%, 5%, 10%. | 0%, 5%, 8% (ưu đãi đến 2026), 10%. | Bổ sung thuế suất 8% nhằm kích cầu tiêu dùng và hỗ trợ phục hồi kinh tế. |
| Điều kiện khấu trừ, hoàn thuế | Quy định chưa quá chặt chẽ, còn chung chung. | Cụ thể hóa rõ ràng: phải có hợp đồng, tờ khai hải quan, chứng từ thanh toán qua ngân hàng. | Minh bạch hơn, hạn chế gian lận, thất thu thuế. |
| Đối tượng không chịu thuế | Quy định hẹp, chủ yếu một số dịch vụ công cộng, y tế, giáo dục. | Mở rộng thêm, bao gồm nhiều nhóm hàng hóa, dịch vụ thiết yếu khác. | Tạo công bằng xã hội, giảm chi phí sinh hoạt. |
| Trường hợp không được áp dụng thuế suất 0% | Chưa quy định rõ ràng. | Được bổ sung chi tiết: dịch vụ tái bảo hiểm, chuyển nhượng quyền SHTT ra nước ngoài, dịch vụ tiêu dùng tại Việt Nam. | Tránh lợi dụng chính sách để gian lận. |
| Tác động kinh tế | Đảm bảo nguồn thu nhưng thiếu linh hoạt trong điều tiết thị trường. | Vừa duy trì nguồn thu, vừa hỗ trợ tăng trưởng kinh tế, khuyến khích tiêu dùng. | Chính sách gần với thực tiễn, tạo động lực phát triển. |
Tác động thực tiễn của Luật thuế GTGT năm 2024 và ví dụ minh họa
Tác động của thực tiễn của luật thuế GTGT năm 2024
Đối với doanh nghiệp
Luật thuế GTGT năm 2024 tác động mạnh đến hoạt động kinh doanh khi quy định rõ hơn về khấu trừ và hoàn thuế, giúp doanh nghiệp minh bạch sổ sách, giảm rủi ro pháp lý và tận dụng quyền lợi về thuế đầu vào. Tuy vậy, yêu cầu chứng minh hóa đơn và thanh toán qua ngân hàng khiến doanh nghiệp, đặc biệt là nhóm vừa và nhỏ, chịu áp lực nâng cao quản trị tài chính và hệ thống kế toán.
Ngoài ra, việc chuyển đổi sang hóa đơn điện tử và số hóa quản lý thuế cũng đặt ra yêu cầu cấp bách đối với doanh nghiệp trong việc đầu tư vào hạ tầng công nghệ thông tin. Nếu tận dụng tốt, đây sẽ là cơ hội để doanh nghiệp giảm chi phí vận hành và nâng cao hiệu quả quản trị.
Đối với cá nhân
Với cá nhân, ảnh hưởng chủ yếu thể hiện ở sự biến động giá cả hàng hóa, dịch vụ. Việc thu hẹp nhóm hàng hóa áp dụng mức thuế suất thấp (5%) đồng nghĩa người tiêu dùng có thể phải trả giá cao hơn ở một số lĩnh vực. Tuy nhiên, việc mở rộng các đối tượng không chịu thuế, đặc biệt trong giáo dục, y tế và công nghệ, lại giúp giảm gánh nặng chi tiêu cho các dịch vụ thiết yếu, qua đó cải thiện phúc lợi xã hội.
Ví dụ minh họa về tác động thực tiễn của Luật thuế GTGT năm 2024
Ví dụ 1: Doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản tại Cần Thơ
Một công ty thủy sản tại Cần Thơ chuyên xuất khẩu cá tra sang thị trường châu Âu. Đây là mặt hàng chủ lực mang lại nguồn thu lớn cho doanh nghiệp cũng như góp phần quan trọng vào kim ngạch xuất khẩu của địa phương. Tuy nhiên, trong nhiều năm trước đây, doanh nghiệp thường xuyên gặp khó khăn khi làm thủ tục hoàn thuế giá trị gia tăng theo Luật thuế GTGT năm 2008.
Nguyên nhân chính xuất phát từ việc hồ sơ hải quan chưa được chuẩn hóa đồng bộ. Các loại chứng từ giấy liên tục bị cơ quan quản lý yêu cầu bổ sung, chỉnh sửa hoặc xác minh lại, gây ra sự chậm trễ đáng kể. Thời gian xử lý hồ sơ hoàn thuế thường kéo dài từ 6 đến 9 tháng, khiến hoạt động kinh doanh bị ảnh hưởng nặng nề.
Trong suốt khoảng thời gian chờ đợi hoàn thuế, công ty bị ứ đọng vốn lưu động hàng chục tỷ đồng. Khoản vốn này vốn dĩ được dùng để mua nguyên liệu từ nông dân, duy trì dây chuyền sản xuất và đầu tư mở rộng thị trường. Khi dòng tiền bị “giam” quá lâu, doanh nghiệp buộc phải thu hẹp quy mô hoạt động, bỏ lỡ nhiều cơ hội hợp đồng quốc tế.
Từ khi Luật thuế GTGT năm 2024 có hiệu lực, tình hình đã thay đổi tích cực. Luật mới yêu cầu áp dụng hóa đơn điện tử, minh bạch hóa chứng từ và đẩy mạnh việc liên thông dữ liệu với cơ quan hải quan. Các bước thủ tục trở nên đơn giản, rõ ràng hơn, hạn chế tối đa tình trạng thất lạc hoặc sai sót trong khâu kê khai.
Nhờ những cải cách này, doanh nghiệp chỉ mất khoảng 1–2 tháng để được hoàn thuế, thay vì phải chờ đến 9 tháng như trước. Dòng tiền quay vòng nhanh giúp công ty kịp thời tái đầu tư vào chế biến, mua nguyên liệu và đẩy mạnh xuất khẩu. Nhờ vậy, năng lực cạnh tranh trên thị trường quốc tế được cải thiện rõ rệt, mang lại lợi ích cho cả doanh nghiệp lẫn người nông dân nuôi cá.
Ví dụ 2: Cá nhân sử dụng dịch vụ y tế tư nhân
Anh Minh là một nhân viên văn phòng tại TP. Hồ Chí Minh. Do tính chất công việc bận rộn, anh thường chọn khám bệnh tại bệnh viện tư vì dịch vụ nhanh và chất lượng tốt hơn so với nhiều cơ sở công.
Trước đây, mỗi lần khám sức khỏe tổng quát, anh phải trả khoảng 2 triệu đồng. Trong số đó, có 5% là thuế GTGT, tương đương 100.000 đồng. Với mức thu nhập trung bình khoảng 12 triệu đồng mỗi tháng, chi phí này trở thành một gánh nặng đáng kể, nhất là khi anh cần đi khám nhiều lần trong năm.
Từ khi Luật thuế GTGT năm 2024 được ban hành, dịch vụ y tế cơ bản đã được đưa vào diện không chịu thuế. Nhờ thay đổi này, chi phí khám tổng quát của anh Minh chỉ còn đúng 2 triệu đồng trọn gói, không phải cộng thêm thuế như trước.
Sự điều chỉnh này mang lại lợi ích thiết thực cho người dân, đặc biệt là nhóm có thu nhập trung bình và thu nhập thấp. Áp lực tài chính khi sử dụng dịch vụ y tế tư nhân được giảm bớt, giúp nhiều gia đình có điều kiện chăm sóc sức khỏe tốt hơn.
Ngoài ra, việc miễn thuế GTGT đối với dịch vụ y tế cơ bản còn khuyến khích người dân đi khám định kỳ thường xuyên hơn. Điều này góp phần nâng cao ý thức phòng bệnh, phát hiện bệnh sớm và cải thiện chất lượng sức khỏe cộng đồng.
Những lưu ý quan trọng khi áp dụng Luật thuế GTGT năm 2024
Việc triển khai Luật thuế GTGT năm 2024 trong thực tiễn đòi hỏi doanh nghiệp và cá nhân phải nắm chắc các quy định mới để tránh rủi ro về pháp lý và tài chính. Thứ nhất, doanh nghiệp cần lưu ý về hóa đơn điện tử: mọi giao dịch mua bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ đều phải phát hành hóa đơn điện tử đúng chuẩn, được đồng bộ với hệ thống quản lý của cơ quan thuế. Điều này giúp tăng tính minh bạch, nhưng cũng đặt ra yêu cầu về đầu tư công nghệ và đào tạo nhân sự.
Thứ hai, vấn đề khấu trừ và hoàn thuế được quy định chặt chẽ hơn. Doanh nghiệp phải bảo đảm chứng từ đầu vào hợp lệ, hợp pháp, đồng thời phân loại rõ hoạt động chịu thuế, không chịu thuế và được áp dụng mức thuế suất ưu đãi. Trong trường hợp không tách riêng được, doanh nghiệp phải sử dụng tỷ lệ phân bổ theo hướng dẫn của Bộ Tài chính và luật thuế GTGT năm 2024, tránh tình trạng khai khấu trừ vượt quy định.
Thứ ba, đối với cá nhân, cần lưu ý các quy định liên quan đến tiêu dùng dịch vụ đặc thù như y tế, giáo dục, và bất động sản. Luật thuế GTGT năm 2024 bổ sung một số nhóm hàng hóa, dịch vụ không chịu thuế hoặc áp thuế suất 0%, nhằm giảm gánh nặng chi phí. Tuy nhiên, cá nhân vẫn cần nắm rõ để có kế hoạch chi tiêu hợp lý, đặc biệt trong bối cảnh giá cả hàng hóa dịch vụ thường xuyên biến động.
Cuối cùng, việc áp dụng Luật thuế GTGT năm 2024 không chỉ là vấn đề tuân thủ mà còn là cơ hội để doanh nghiệp tối ưu chiến lược tài chính, nâng cao năng lực quản trị thuế và tận dụng tốt các quyền lợi về hoàn thuế, khấu trừ.
Kết luận
Những thay đổi của Luật thuế GTGT năm 2024 về đối tượng không chịu thuế, mức thuế suất ưu đãi và điều kiện hoàn thuế mang lại cơ hội giảm gánh nặng chi phí cho doanh nghiệp, đồng thời tạo động lực kích thích tiêu dùng và tăng trưởng kinh tế.
Tuy nhiên, việc triển khai trong thực tiễn cũng đòi hỏi sự am hiểu sâu sắc, khả năng quản lý rủi ro thuế và sự chuẩn bị kỹ lưỡng từ phía doanh nghiệp cũng như cá nhân. Trong bối cảnh này, lựa chọn một đối tác tư vấn uy tín là yếu tố then chốt để tối ưu hóa lợi ích và đảm bảo tuân thủ pháp luật.
MAN – Master Accountant Network với đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm trong lĩnh vực kế toán và tư vấn thuế, luôn sẵn sàng đồng hành cùng doanh nghiệp trong việc giải đáp thắc mắc, hỗ trợ kê khai – khấu trừ – hoàn thuế, và cập nhật kịp thời các quy định của Luật thuế GTGT năm 2024. Liên hệ ngay với MAN để được tư vấn chuyên sâu, giúp doanh nghiệp của bạn chủ động thích ứng và phát triển bền vững.
Thông tin liên hệ:
MAN – Master Accountant Network
- Địa chỉ: Số 19A, đường 43, phường Tân Thuận, TP. Hồ Chí Minh
- Hotline: 0903 963 163 – 0903 428 622
- Email: man@man.net.vn
