Quyết toán thuế TNDN là bước tổng kết nghĩa vụ tài chính không thể thiếu của doanh nghiệp vào cuối mỗi năm tài chính. Việc lập tờ khai đúng hạn, đối chiếu số liệu doanh thu – chi phí và hoàn thiện hồ sơ theo quy định không chỉ giúp doanh nghiệp tuân thủ pháp luật mà còn tránh rủi ro thanh tra, truy thu thuế. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ hướng dẫn đầy đủ về trình tự, mẫu biểu, thời hạn, cũng như cách xử lý khi doanh nghiệp nhiều năm chưa thực hiện quyết toán thuế TNDN.
Quyết toán thuế TNDN là gì?
Quyết toán thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) là hoạt động tổng hợp, đối chiếu và xác định nghĩa vụ thuế TNDN của doanh nghiệp sau một kỳ tài chính. Trong đó, doanh nghiệp phải lập tờ khai mẫu 03/TNDN, kêm theo báo cáo tài chính, sổ sách kế toán và các phụ lục có liên quan.
Theo Điều 12 Thông tư 80/2021/TT-BTC, quyết toán thuế TNDN là nghiĩa vụ định kình, nhằm xác định số thuế phải nộp (hoặc được khấu trừ) đúc ngăn sách nhà nước.
Khi nào doanh nghiệp phải thực hiện quyết toán thuế TNDN?
Doanh nghiệp phải quyết toán thuế TNDN vào cuối mỗi năm tài chính (31/12 dương lịch hoặc theo chu kì được đăng ký). Đối với doanh nghiệp có thay đổi về chia, tách, hợp nhất, chuyển đổi loại hình, chấm dứt hoạt động kinh doanh cũng buộc phải quyết toán thuế TNDN tại thời điểm biến động.
Thời hạn nộp tờ khai quyết toán là 90 ngày kể từ ngày kết thúc năm tài chính.
Các trường hợp không phải quyết toán thuế TNDN
Căn cứ theo hướng dẫn của Cục Thuế và quy định tại Thông tư 80/2021/TT-BTC, một số doanh nghiệp có thể được miễn thực hiện quyết toán thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) khi thuộc các trường hợp sau:
-
Doanh nghiệp mới thành lập trong năm tài chính nhưng chưa phát sinh doanh thu, chi phí hoặc hoạt động sản xuất kinh doanh.
-
Doanh nghiệp đã ngừng hoạt động và có văn bản thông báo ngừng hoạt động gửi đến cơ quan thuế theo đúng quy định.
-
Doanh nghiệp bị cưỡng chế mã số thuế và trong kỳ không phát sinh nghĩa vụ thuế phải nộp.
Việc xác định đúng các trường hợp này giúp doanh nghiệp tránh sai sót trong kê khai, hạn chế rủi ro thanh tra thuế và tuân thủ quy định pháp luật hiện hành.
Tờ khai quyết toán thuế TNDN và hướng dẫn lập
Doanh nghiệp thực hiện quyết toán thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) theo mẫu số 03/TNDN, ban hành kèm theo Thông tư 80/2021/TT-BTC của Bộ Tài chính. Đây là biểu mẫu bắt buộc trong hồ sơ quyết toán cuối năm.
Khi lập tờ khai, ngoài mẫu chính, doanh nghiệp cần lưu ý bổ sung các phụ lục tương ứng với đặc điểm hoạt động như sau:
-
PL03-1A-TNDN: Áp dụng khi có phát sinh thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản.
-
PL03-1B-TNDN: Dành cho các khoản thu nhập được miễn, giảm thuế theo chính sách ưu đãi.
-
PL03-2-TNDN: Ghi nhận các khoản điều chỉnh tăng/giảm thu nhập chịu thuế theo quy định pháp luật.
Bên cạnh tờ khai và phụ lục, hồ sơ quyết toán cần đính kèm đầy đủ các tài liệu sau:
-
Báo cáo tài chính năm (gồm bảng cân đối kế toán, báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, lưu chuyển tiền tệ…)
-
Bảng kê doanh thu, chi phí sản xuất kinh doanh
-
Tài liệu thuyết minh các khoản điều chỉnh thu nhập (nếu có)
Việc lập tờ khai cần dựa trên số liệu kế toán chính xác, khớp với sổ sách và báo cáo tài chính. Trường hợp doanh nghiệp có ưu đãi thuế hoặc hoạt động đặc thù, cần lưu ý đối chiếu với các quy định hiện hành để kê khai đúng và đủ.
Chỉ tiêu B4 trên tờ khai quyết toán thuế TNDN là gì?
Trên mẫu tờ khai 03/TNDN, chỉ tiêu B4 thể hiện thu nhập chịu thuế sau khi điều chỉnh, là cơ sở để tính số thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp. Đây là chỉ tiêu tổng hợp quan trọng, phản ánh kết quả sản xuất kinh doanh đã loại trừ các khoản không hợp lý và đã điều chỉnh theo quy định pháp luật.
Công thức xác định chỉ tiêu B4 như sau:
| B4 = (A1 – A2) + C + D |
Trong đó:
-
A1: Tổng doanh thu trong kỳ
-
A2: Tổng chi phí được trừ theo quy định
-
C: Các khoản điều chỉnh tăng thu nhập chịu thuế (theo phụ lục 03-2/TNDN)
-
D: Các khoản thu nhập không chịu thuế nhưng vẫn phản ánh trên báo cáo tài chính
Lưu ý quan trọng:
Việc xác định sai hoặc bỏ sót các yếu tố trong chỉ tiêu B4 có thể dẫn đến tính sai số thuế TNDN phải nộp, kéo theo rủi ro nộp thiếu thuế, bị truy thu và xử phạt vi phạm hành chính về thuế theo quy định tại Luật Quản lý thuế 2019.
Do đó, doanh nghiệp cần kiểm tra đối chiếu kỹ giữa số liệu kế toán, báo cáo tài chính và các khoản điều chỉnh theo luật trước khi kê khai chỉ tiêu này.
Trình tự thực hiện quyết toán thuế TNDN
Để đảm bảo việc quyết toán thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) đúng quy định và hạn chế rủi ro thanh tra, doanh nghiệp cần tuân thủ đầy đủ các bước sau:
-
Rà soát sổ sách kế toán: Kiểm tra toàn bộ doanh thu, chi phí, các khoản chi được trừ, thu nhập miễn thuế và các khoản điều chỉnh theo quy định. Việc rà soát giúp phát hiện kịp thời sai sót và đảm bảo số liệu quyết toán khớp với báo cáo tài chính.
-
Tính thu nhập chịu thuế: Thực hiện điều chỉnh tăng/giảm theo Phụ lục 03-2/TNDN, bao gồm các khoản chi phí không được trừ, doanh thu chưa hạch toán, chênh lệch tỷ giá… nhằm xác định thu nhập chịu thuế chính xác.
-
Lập tờ khai quyết toán thuế: Sử dụng mẫu 03/TNDN ban hành theo Thông tư 80/2021/TT-BTC. Doanh nghiệp cần lưu ý ghi đúng chỉ tiêu B4 – thu nhập chịu thuế sau điều chỉnh – để tránh bị truy thu do khai sai số liệu.
-
Ký số và nộp tờ khai điện tử: Thực hiện ký số và nộp hồ sơ quyết toán trên Cổng Dịch vụ Thuế điện tử (etax) của Tổng cục Thuế. Hồ sơ nộp bao gồm: tờ khai chính, các phụ lục liên quan và báo cáo tài chính năm.
Một số sai sót phổ biến khi quyết toán thuế TNDN
Nhiều doanh nghiệp, đặc biệt là SMEs, thường mắc phải những lỗi sau khi nộp quyết toán thuế:
-
Hạch toán chi phí không đủ điều kiện (thiếu hóa đơn, thanh toán sai hình thức…), dẫn đến bị loại trừ khi thanh tra thuế.
-
Sai chỉ tiêu B4 do không thực hiện điều chỉnh các khoản thu nhập không chịu thuế hoặc chi phí không được trừ.
-
Thiếu phụ lục về chuyển lỗ, miễn giảm thuế, khiến cơ quan thuế không có căn cứ xem xét ưu đãi hoặc ghi nhận lỗ lũy kế.
-
Không đối chiếu đúng giữa sổ sách kế toán và tờ khai, dẫn đến chênh lệch số liệu, dễ bị nghi ngờ gian lận thuế.
Kết luận và khuyến nghị cho doanh nghiệp
Quyết toán thuế TNDN không chỉ là nghĩa vụ pháp lý cuối năm, mà còn là bản tổng kết toàn diện tình hình tài chính và tuân thủ thuế của doanh nghiệp. Việc chuẩn bị hồ sơ kỹ lưỡng, lập tờ khai đúng quy định và nộp đúng hạn sẽ giúp doanh nghiệp tránh rủi ro bị truy thu, phạt chậm nộp hoặc thanh tra thuế đột xuất.
Nếu doanh nghiệp của bạn đang cần kiểm tra, rà soát hoặc lập lại hồ sơ quyết toán thuế TNDN cho các năm trước, hãy để MAN đồng hành – từ khâu soát xét sổ sách đến đại diện giải trình với cơ quan thuế, đảm bảo tuân thủ và tối ưu nghĩa vụ thuế một cách hiệu quả, minh bạch.
