Thuế xuất nhập khẩu là công cụ tài chính quan trọng, vừa tạo nguồn thu cho ngân sách nhà nước, vừa điều tiết hoạt động thương mại quốc tế. Việc nắm rõ cách tính thuế xuất nhập khẩu không chỉ giúp doanh nghiệp tuân thủ đúng quy định pháp luật mà còn tối ưu chi phí và giảm thiểu rủi ro trong khâu kê khai và nộp thuế.
Bài viết dưới đây sẽ hướng dẫn chi tiết công thức tính, cách xác định trị giá hải quan, cũng như các loại thuế liên quan đến xuất nhập khẩu như VAT, tiêu thụ đặc biệt và bảo vệ môi trường.
Khái niệm và cơ sở pháp lý khi tính thuế xuất nhập khẩu
Thuế xuất nhập khẩu là gì? Đây là loại thuế gián thu do Nhà nước quy định, đánh vào hàng hóa khi được xuất khẩu ra khỏi hoặc nhập khẩu vào lãnh thổ Việt Nam.
Các văn bản pháp lý điều chỉnh bao gồm:
-
Luật Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu số 107/2016/QH13
-
Thông tư 39/2015/TT-BTC về trị giá tính thuế hải quan
Giá tính thuế nhập khẩu là giá CIF – bao gồm giá hàng hóa, chi phí bảo hiểm và vận chuyển đến cửa khẩu nhập đầu tiên tại Việt Nam.
Giá tính thuế xuất khẩu là giá FOB – giá hàng hóa tại cửa khẩu xuất, không bao gồm phí vận chuyển và bảo hiểm quốc tế.
Ngoài thuế xuất khẩu và nhập khẩu, còn có thể phát sinh các khoản thuế khác như: thuế giá trị gia tăng (VAT), thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) và thuế bảo vệ môi trường (BVMT) tùy theo mặt hàng.
Công thức tính thuế nhập khẩu và các loại thuế đi kèm
Công thức tính thuế nhập khẩu (CIF)
|
Thuế nhập khẩu = Giá tính thuế (CIF) × Thuế suất nhập khẩu |
Cách tính thuế VAT hàng nhập khẩu
| Thuế VAT = (CIF + Thuế nhập khẩu + Thuế TTĐB) × Thuế suất VAT |
VAT chỉ áp dụng khi hàng nhập thuộc diện chịu thuế theo Luật Thuế GTGT. Trong thực tế, đa số hàng hóa nhập khẩu đều phải nộp thuế VAT.
Thuế TTĐB và BVMT (nếu có)
Một số hàng hóa như rượu bia, thuốc lá, ô tô, xăng dầu… còn phải chịu thuế TTĐB và thuế BVMT. Các khoản thuế này cũng được cộng vào trị giá tính thuế VAT nên cần tính chính xác để tránh khai thiếu.
Ví dụ minh họa:
Một doanh nghiệp nhập khẩu laptop có giá CIF là 20 triệu đồng, thuế nhập khẩu 5%, VAT 10%.
-
Thuế nhập khẩu = 20.000.000 × 5% = 1.000.000
-
Thuế VAT = (20.000.000 + 1.000.000) × 10% = 2.100.000
-
Tổng thuế phải nộp: 3.100.000 đồng
Công thức tính thuế xuất khẩu theo giá FOB
| Công thức tính thuế xuất khẩu = Giá FOB × Thuế suất xuất khẩu |
Nếu mặt hàng áp thuế tuyệt đối, công thức sẽ là: Thuế = Số lượng hàng hóa × Mức thuế tuyệt đối/đơn vị
Thuế suất thuế xuất khẩu được quy định trong Biểu thuế xuất khẩu hiện hành, phân loại theo mã HS và mặt hàng cụ thể.
Ví dụ: Doanh nghiệp xuất khẩu gạo trắng, giá FOB 25 triệu đồng/tấn, thuế suất 5%
Thuế xuất khẩu = 25.000.000 × 5% = 1.250.000 đồng/tấn
Ví dụ thực tế về cách tính thuế xuất nhập khẩu
| Trường hợp | Thông tin đầu vào | Tính toán chi tiết | Tổng thuế phải nộp |
|---|---|---|---|
| 1. Nhập khẩu ô tô dưới 9 chỗ | Giá CIF: 500 triệuThuế NK: 70%Thuế TTĐB: 50%VAT: 10% | – Thuế NK = 500 × 70% = 350 triệu- TTĐB = (500 + 350) × 50% = 425 triệu- VAT = (500 + 350 + 425) × 10% = 127,5 triệu | 902,5 triệu đồng |
| 2. Xuất khẩu quặng sắt | Giá FOB: 30 triệu đồng/tấnThuế suất: 40% | – Thuế XK = 30.000.000 × 40% = 12.000.000 đồng/tấn | 12 triệu đồng/tấn |
Lưu ý khi tính thuế và xử lý hồ sơ kê khai
Trong quá trình kê khai thuế xuất nhập khẩu, doanh nghiệp cần đặc biệt chú trọng đến việc xác định chính xác mã HS cho từng mặt hàng. Việc áp sai mã không chỉ dẫn đến tính sai thuế suất mà còn có thể bị truy thu thuế, xử phạt chậm nộp hoặc thậm chí bị xử lý vi phạm hành chính theo quy định của pháp luật hải quan.
Một vấn đề quan trọng khác là xuất trình được C/O (giấy chứng nhận xuất xứ) hợp lệ. Nếu không có chứng từ này, hàng hóa sẽ không được hưởng thuế suất ưu đãi theo các Hiệp định thương mại tự do mà Việt Nam tham gia, như EVFTA, CPTPP hay ATIGA. Điều này có thể làm tăng đáng kể chi phí thuế cho doanh nghiệp.
Bên cạnh đó, toàn bộ chứng từ liên quan đến giao dịch xuất nhập khẩu – bao gồm hóa đơn thương mại, vận đơn, hợp đồng ngoại thương và chứng từ thanh toán – đều cần được lưu trữ đầy đủ và đúng quy cách. Đây là cơ sở bắt buộc để chứng minh tính hợp pháp của giao dịch trong trường hợp bị thanh tra sau thông quan từ cơ quan hải quan.
Kết luận: Chủ động tính thuế – Giảm thiểu rủi ro, tối ưu chi phí
Việc hiểu rõ cách tính thuế xuất nhập khẩu, bao gồm giá tính thuế (FOB/CIF), công thức thuế, thuế suất và loại thuế phát sinh là điều kiện tiên quyết để doanh nghiệp hoạt động hợp pháp và hiệu quả.
Thay vì loay hoay xử lý số liệu và chứng từ kê khai, doanh nghiệp nên phối hợp với đơn vị chuyên môn để được rà soát biểu thuế, chuẩn hóa hồ sơ và tư vấn chính sách. Bạn có thể liên hệ Master Accountant Network (MAN) để được đồng hành trong mọi hoạt động kiểm toán và xuất nhập khẩu.
